Elmalılı Hamdi Yazır Kimdir? Hayatı.

Elmalılı Hamdi Yazır, Hicri 1294 Miladi 1877 yılında Antalya’nın Elmalılı ilçesinde doÄŸdu. Babası Numan Efendi,  Burdur’un Gölhisar kazası Yazır köyü halkındandır. Numan Efendi, küçük yaÅŸta Yazır köyünden çıkıp Elmalı’ya gelmiÅŸ, orada okumuÅŸ ve “Åžer’iye Mahkemesi” baÅŸkâtibi olmuÅŸtur. Hamdi Efendi’nin annesi, Elmalı âlimlerinden Mehmet Efendi’nin kızı Fatma Hanım’dır.Ä°lkokulu ve bugünkü ortaokula denk sayılan Rüşdiye’yi Elmalı’da bitiren Hamdi Efendi, 1892 yılında, dayısı hoca Mustafa Sarılar ile birlikte Ä°stanbul’a gelmiÅŸ ve devrinin ulemasından Kayserili Mahmud Hamdi Efendi’den ders almıştır. Ä°stanbul’daki diÄŸer tanınmış hocaların da derslerine devam ettikten baÅŸka olmak üzere, 1906 yılında “Bayezit dersiâmı” olarak icâzet almıştır. Aynı yıl yapılan seçimlerde Antalya Mebusu olmuÅŸ ve II. MeÅŸrutiyet’in bu ilk meclisinde, özellikle 1876 “Kanun-i Esâsi”sinin deÄŸiÅŸtirilmesinde önemli rol oynamıştır. 1909 yılında Mülkiye Mektebi’nde Ahkâm-ı Evkâf ve Arâzî dersleri okutmuÅŸ ve yine aynı yıllarda Mekteb-i Kuzâtta “Fıkıh” dersleri vermiÅŸtir. Daha sonra Darü’l-Hikmeti’l-Ä°slâmiye (Åžeyhü’l-Ä°slâmlığa baÄŸlı Yüksek Müşavere Heyeti) üyeliÄŸine ve bir müddet sonra da baÅŸkanlığına tayin edilmiÅŸtir. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Evkaf Nazırlığı’nda bulunmuÅŸ ve bu sırada Âyan Meclisi üyesi olmuÅŸtur. Cumhuriyetin ilânı sırasında Mütehassısîn medresesinde mantık müderrisi idi. Medreseler kaldırılınca evinde inzivaya çekilmiÅŸ, ilmî tetkik ve araÅŸtırmalarına devam etmiÅŸtir. Yirmi yıl kadar devam eden bu uzlet (yalnızlık) devresi, “Hak Dini Kur’an Dili” adındaki Türkçe tefsiri hazırlamasına imkân vermiÅŸtir. Tefsire baÅŸlamadan önce Mısırlı Prens Abbas Halim PaÅŸa’nın teÅŸviki ile “Büyük Ä°slâm Hukuku Kâmusu” ile meÅŸgul bulunuyordu. Bu eserle birkaç yıl meÅŸgul olduktan sonra yarım bırakmış ve tefsiri yazmaya baÅŸlamıştır.Âyan üyeliÄŸinin son yıllarında Fransızca’dan tercümeye baÅŸladığı bir felsefe tarihi kitabını tamamlayarak ilave ettiÄŸi önemli bir dibace (önsöz) ve diÄŸer haÅŸiyelerle birlikte “Metalib ve Mezahib” adıyla bastırmıştır.Hamdi Efendi, ayrıca devrinin güzel sanatlarından olan hat ve mûsikî ile de ilgilenmiÅŸtir. Özellikle “Nesih” ve “Sülüs” yazılarda iyi bir hattat idi. Aynı zamanda hâfız olduÄŸu için alaturka mûsikînin çeÅŸitli makamlarıyla ciddi bir ÅŸekilde meÅŸgul olmuÅŸtur.Hamdi Efendi, 27 Mayıs 1942’de Ä°stanbul Erenköy’de vefat etmiÅŸtir.

ESERLERÄ°:
Yayınlanmış Eserleri:
Hak Dini Kur’an Dili, Metalib ve Mezahib, Ä°rÅŸadü’l Ahlâf fî Ahkâmi’l-Evkâf.
Yayınlanmamış Eserleri:
Usûl-i Fıkıh’a ait bir eseri, Sûrî mantığa ait bir eseri, yarım durumda bir hukuk kâmusu, eksik dir divanı. Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın bunların haricinde; Sırat-ı Mûstakîm, Sebîlü’r-ReÅŸad ve Beyanü’l-Hak mecmualarında yazıları çıkmış, aynı zamanda döneminin günlük gazetelerinde de iilmi makaleler yazdığı bilinmektedir.